پند هایی که از فوتبال گرفتیم
پس از یک ماه پرتب و تاب تمام شد. پس از یک ماه پر شور. جام جهانی فوتبال پایان یافت. با قهرمانی آلمان به پایان رسید. طی آن یک ماه صدها میلیون تن در سراسر جهان پای تلویزیون ها و مونیتورها نشستند. نمایش تیم های شان را دنبال کردند و جان کندن بازیکنان شان را. خیلی های شان آرزوهای دور و درازشان را بر باد دیدند. شماری به آرزوهایشان رسیدند در حالی که شاید انتظارش را هم نمیکشیدند. طی آن یک ماه مردمان طعم شادی و غم مشترک را چشیدند. طعم خنده و گریه مشترک را. در حقیقت فوتبال خودش هم زندگی فردی است و هم زندگی جمعی. با این تفاوت که آهنگ و سرعت این زندگی تندتر از زندگی روزمره بشمار می رود.
آن چه برای من در نگاه اول ورای لذت تماشای فوتبال شکل گرفت جلوه های مدیریتی آن بود. فوتبال و جام جهانیاش در کنار همه صحنه های شیرین و تلخش درسهای پرشماری داشتند. درسهایی برای الگو گرفتن. برای آموختن. برای اخلاق مداری. برای انساندوستی و جوانمردی. برای بکارگیری در زندگی روزمره. برای خیلی چیزهای دیگر.
می خواهم این جا برخی از درس و پندهای جام جهانی را با شما در میان بگذارم:
• یواخیم لو مربی تیم ملی آلمان پس از پیروزی پر گل تیمش با چهار گل برابر پرتغال در اولین دیدار، در شروع نشست خبری خود با چهرهای غمگین مقابل خبرنگاران نشست. در حالی که به نظر می رسید باید بیش از هر زمانی سرزنده و شاد باشد. او برابر دوربین ها گفت "... بین کودکانی که امروز همراه بازیکنان پا به زمین گذاشتند چند نفری مبتلا به سرطان بودند. بیایید دست به دست هم دهیم و در این فرصت جهانی در هر جایی که هستیم از درد و رنج آنها یاد کنیم. بیایید به یاری آنها بر خیزیم. هر جا که هستیم و هر آن چه که انجام می دهیم".

یواخیم پس از شکست ناباورانه برزیل با هفت گل در برابر پرسشهای پرشمار خبرنگاران که از این پیروزی پر گل میگفتند فقط به این گفته اکتفا کرده و گفت "... شرایط مردم و تیم برزیل را درک میکنم. بهتر است کمی فروتن باشیم".
شاگردان او از مردم برزیل عذرخواهی کردند. عذرخواهی کردند و گفتند "...به هیچ وجه انتظار این نتیجه و قصد تخریب برزیلیها را نداشتیم. نمی خواستیم شادی آنها را بر هم زنیم. ما فقط سعی کردیم فوتبالی درخور احترام را به نمایش بگذاریم".
• صحنههای آخر بازی آلمان با برزیل دیدنی بودند. زانو زدن و دعا خواندن برزیلیهایی که پیش چشم هواداران دو آتشه خود مچاله شده بودند تاثیرگذار بودند. همین طور رفتار مهربانانه بازیکنان با یکدیگر. تسکین و دلداری دادن های شان. برزیلی ها با بغض به ژرمنها تبریک می گفتند و ژرمنها تلخی شکست برزیل را درک میکردند.

انگار جشن و فریادهای شادی را گذاشته بودند برای داخل رختکن شان. ژرمن ها به احترام برزیلیها شادی جانانه و نمایشی نکردند. یواخیملو جلو رفت و اسکولاری مربی برزیل را در آغوش کشید و دلداری اش داد. او احترام به حریف شکستخورده را نشان مان داد. افتادگی و تواضع را...
• الجزایر که در مسابقه یک هشتم نهاییاش با تلاش قهرمانانه، آلمان را به وقت اضافی کشاند دلهای بسیاری را به دست آورد. آنها با نشان دادن سخاوتمندیاش به تنگدستان و نیازمندان مردم غزه، تمامی پاداشهای دریافتی از فیفا را به آنها بخشیدند. اسلام سلیمانی بازیکن گلزن، سرشناس و زننده تک گل الجزایر به آلمان تمامی پاداشهای دریافتی خود از تجار عرب را به مردمان غزه بخشید. بخشید و گفت "...آنها بیش از ما نیازش دارند".

• بازیکنان یونان دریافت پاداش نخستوزیر کشورشان را به دلیل صعود به مرحله حذفی مؤدبانه رد کردند. آنها در بیانیه شان نوشتند"... پاداش اضافه نمیخواهیم. ما برای یونان و مردمانش بازی کردیم. تمام خواسته ما حمایت از برپایی یک مرکز ورزشی است تا خانه تیم ملی شود".
• دولت تیم شگفتیساز کاستاریکا به دلیل موفقیت تیمشان، برای هر بازیکن ده هزار دلار پاداش در نظر گرفت، اما ساعاتی بعد خبرگزاری رسمی این کشور خبری به این مضمون را منتشر کرد "... همه بازیکنان تیم ملی کاستاریکا در پیامی مشترک و رسمی از دریافت هرگونه پاداش امتناع کرده و به مردم و دولت کشور خود اطمینان داده اند تا آخرین ثانیهها برای تصاحب پیروزی خواهند جنگید. آنان خواستار هزینه کردن مبالغ پاداش برای نوسازی و بهینهسازی بیمارستانهای کشور شدند".

• یک کودک برزیلی پیش از بازی آرژانتین با بوسنیهرزگوین دستش را به سوی لیونل مسی دراز کرد. دراز کرد تا با او دست دهد. مسی او را ندید و بیتفاوت عبور کرد و فردایش که از ماجرا باخبر شد آن کودک را پیدا کرد تا از او دلجویی کند. مسی این عکس را برای دلجویی از این کودک برزیلی با او انداخت.

• تیم ملی پرتغال در دومین دیدار خود مقابل آمریکا به میدان رفت. به میدان رفت و به تساوی دو بر دو دست یافت. در این بازی کریستیانو رونالدو مرد سال فوتبال جهان در سال 2013 با چهرهای جدید در میدان ظاهر شد. ظاهر شد و موهای خود را با طرحی به شکل زیگزاگ مدل داده بود.

این اقدام ستاره پرتغال با واکنشهای متفاوتی مواجه شد. سپس خبری مبنی بر این که کریستیانو در اقدامی ارزشمند، تمامی هزینههای جراحی یک کودک ده ماهه به نام اریک اورتیز کروز را به مبلغ پنجاه هزار یورو پرداخته منتشر شد. این کودک که یک تومور مغزی داشت باید همان روز جراحی میشد.

در چنین قابی گفته شد طرح زیگزاگی که رونالدو بر روی سرش درآورده بود نشاندهنده زخم سر آن کودک بوده که ستاره پرتغال به نشانه همدردی با این کودک ده ماهه انجام داده. این خبر در شرایطی منتشر شد که ستاره پرتغال در باره اش هیچ واکنش و اظهارنظری نکرد.
• لوئیس فان خال مربی هلند پس از پیروزی پنج گله برابر اسپانیا پا به نشست خبری گذاشت و تصور همگان بر این بود خود را برای به رخ کشیدن آن چه برای فوتبال هلند انجام داده آماده کرده. اما فان خال به محض ورود به سالن متوجه خانم خبرنگاری از استرالیا شد که پیش از آن مقاله بسیار تندی علیه او در نشریه تایمز منتشر کرده بود. خبرنگاری که بدون مدرک و سند فانخال را پولپرست و بیتعصب قلمداد کرده بود که فوتبال هلند را رها کرده تا به منچستر یونایتد ثروتمند بپیوندد.

فن خال در چنان حال و هوایی چه واکنشی باید نشان می داد؟ ... او روی صندلی اش نشست و از مجری کنفرانس خبری درخواست کرد میکروفون را به همان خبرنگار زن بدهد تا نخستین پرسش را مطرح کند! به همان خبرنگاری که به او توهین کرده بود! گفتگویی مملو از احترام، لبالب از تکریم شکل گرفت و خبرنگار زن در انتهای سوالش از فن خال برای مقالهاش عذرخواهی کرد.
• تیمهای بزرگ پرشماری شکست خوردند. تیم هاي بزرگی تحقیر شدند. از برخی از مربیان اشتباهات نابخشودنی سر زد. واکنش آنها و میزان پاسخگو بودن شان اهمیت فراوانی داشت. آن چه ویسنته دل بوسکه مربی کهنهکار اسپانیا پس از شکست پنج - یک مقابل هلند بر زبان راند جلب نظر می کرد!

مردم اسپانیا شکست سنگین برابر رقیب قدیمی شان هلند را روی دوش خود حس می کردند و روزگار را بر پیرمرد سیاه کرده بودند. با این وصف دل بوسکه دنیا دیده پس از پایان بازی به مربی رقیب تبریک گفت. با تکتک شاگردان و بازیکنان ذخیره اش دست داد و همان جا در میدان دلداری شان داد. دستی بر سر و شانههای شان کشید. تلاش کرد از غم شان بکاهد. جمله های دل بوسکه در کنفرانس خبری پس از بازی شنیدنی بودند "... از خبرنگارانی که در سالن حضور دارند تشکر میکنم. فکر میکنم چند دقیقه تأخیر داشتم و از این بابت عذر هم میخواهم. اما در باره بازی، اول باید به هلند تبریک بگویم. آنها عالی بازی کردند، از طرفی ما هم پراشتباه بازی کردیم. از بازیکنانم به خاطر تلاش شان ستایش می کنم. اگر به دنبال مقصر میگردید خیال همه تان را راحت می کنم، چون این جا برابر تان نشسته. من مقصر هستم. من شایسته این تحقیر هستم و به همه مردم اسپانیا اعلام میکنم که در جنگ تاکتیکی با فانخال شکست خوردم".
جامهای جهانی میآیند و میروند. مسابقات برگزار میشوند و به پایان میرسند اما آن چه که برای ما به یادگار و به ارث میماند پند گرفتن از این همه مسئولیتپذیریها، اخلاقمداریها، رفتارهای انساندوستانه و فروتنیها و احترامهاست که فراوان در این دوره شاهدش بودیم.
باید از این زندگی فوتبال درسها گرفت. درس ها.